Τους τελευταίους μήνες κάτω από πρωτόγνωρες συνθήκες για την ανθρωπότητα οι κοινωνίες αναπροσαρμόζονται στις νέες κοινωνικές αλλαγές, οι θεμελιώδεις νομικές αρχές τεντώνονται σε οριακά επίπεδα και οι άνθρωποι καλούνται να περιορίζονται και να αποκλείονται από τις συνηθισμένες τους καθημερινές κοινωνικές αλλά και εργασιακές συνήθειες.
Η όλη κατάσταση ασφαλώς δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη την αγορά εργασίας καθώς όλο και περισσότερες επιχειρήσεις αναγκάζονται να επιλέξουν την τηλεργασία προς αποφυγή της μερικής ή ολικής αναστολής της λειτουργίας τους. Η τηλεργασία, η οποία περιλαμβάνεται στο πλαίσιο των ευέλικτων μορφών απασχόλησης προσφέρει ευελιξία ως προς τον τόπο παροχής της εργασίας και την οργάνωση του χρόνου. Εξαιτίας της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας προωθείται και ως μέσω εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων, μέσω μείωσης του εργατικού κόστους αλλά και ως μορφή βελτίωσης και αντιμετώπισης του ανταγωνισμού χωρίς όμως να θεωρείται ως επάγγελμα αλλά ως μορφή οργάνωσης της εργασίας. Είναι όμως σαφές και ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε επάγγελμα.
H τηλεργασία έχει τις ρίζες της στον ευρύτερο χώρο των τηλεπικοινωνιών και εμφανίστηκε για πρώτη φορά με επιτυχία το 19731 στην Αμερική και επεκτάθηκε μετά από κάποια χρόνια στην Ευρώπη με τον όροtelecottage2 και από το 1989 υιοθετήθηκε από τους Βρεττανούς και εφαρμόστηκε στη αγγλοσαξονικές χώρες ως κέντρα τηλεργασίας3. Ακολούθως το φαινόμενο της εργασίας από απόσταση επεκτάθηκε και ταυτίστηκε με την κατ’ οίκον εργασία γεγονός που προκάλεσε απροθυμία από τις επιχειρήσεις να αλλάξουν τον τρόπο οργάνωσης και τη λειτουργία τους. Η τηλεργασία παρουσιάζεται σε διαφορετικές μορφές οι οποίες διαφέρουν αναλόγως των κριτηρίων που υιοθετούνται. Ενδεικτικά αναφέρουμε την κατ’ οίκον τηλεργασία (home based) η οποία παρέχεται στον χώρο κατοικίας του εργαζόμενου, κινητή τηλεργασία (mobileteleworking) όταν δεν υπάρχει σταθερός χώρος εργασίας , παρέχεται σε κέντρα ειδικά τηλεργασίας, διαμορφωμένους χώρους για χρήση από διάφορους χρήστες (telework centers), η εκτός συνόρων τηλεργασία (offshore teleworking) που συνιστά υπεργολαβία επιχειρήσεων κ.α.
Η τηλεργασία μπορεί να ικανοποιήσει επιχειρησιακές, ατομικές αλλά και κοινωνικές ανάγκες , όπως η δημόσια υγεία, γι’ αυτό σε διεθνές επίπεδο, παρά την ύπαρξη και αρνητικών αποτελεσμάτων, γίνονται προσπάθειες για την προώθηση της εφαρμογής της. Η χρήση της τηλεργασίας μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας , την ανάπτυξη νέων ειδικοτήτων ιδιαίτερα στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, εισδοχή στην αγορά της εργασίας ατόμων που συχνά αποκλείονται από την αγορά εργασίας όπως είναι οι γυναίκες με οικογενειακές υποχρεώσεις ή άτομα με προβλήματα υγείας ή κινητικότητας και μπορεί επίσης να μειώσει μεταφορικές ανάγκες συνεισφέροντας στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Νομικό Πλαίσιο
Η νομική θεσμοθέτηση λεπτομερειών που αφορούν την τηλεργασία είναι ιδιαίτερα περιορισμένη στα κράτη-μέλη και συνήθως ρυθμίζονται είτε μέσω συλλογικών συμβάσεων εργασίας ή σε ατομικές συμβάσεις εργασίας. Τα ζητήματα που εγείρονται σχετικά με τα δικαιώματα και τις συνθήκες απασχόλησης των τηλεργαζομένων προέβαλαν την ανάγκη σε ευρωπαϊκό επίπεδο ρύθμισης των εργασιακών σχέσεων στο θέμα της τηλεργασίας.
Κατ’ αντίθεση με τα λοιπά θέματα που αποτελούσαν μέρος της «συμφωνίας-πλαίσιο» , όπως η γονική άδεια και η μερική απασχόληση και η εργασία ορισμένου χρόνου για τα οποία εκδόθηκαν ειδικές Οδηγίες του Συμβουλίου4 και απέκτησαν νομική δεσμευτικότητα, για το θέμα της τηλεργασίας επελέγη η συνομολόγηση συμφωνίας5 (soft law) η οποία υπεγράφη στις 16.7.2002 μέσω της διαδικασίας ευρύτερου και αποκεντρωμένου κοινωνικού διαλόγου χωρίς την επιβολή υποχρεωτικών ρυθμίσεων και δεσμεύσεων.
Η συμφωνία πλαίσιο περιέχει τις εξής βασικές παραμέτρους:
- Καλεί τους Κοινωνικούς Εταίρους να διαπραγματευθούν συμφωνίες που να εκσυγχρονίσουν την οργάνωση της εργασίας μεταξύ άλλων και της ευέλικτης εργασίας.
- Έχει ερμηνευθεί ως μορφή οργάνωσης και/ή εκτέλεσης εργασίας με τη χρήση τεχνολογίας στο πλαίσιο μιας εργασιακής σύμβασης / σχέσης όπου η εργασία η οποία θα μπορούσε να εκτελείται μακριά από τους χώρους του εργοδότη σε τακτική βάση6.
- Πρόκειται για οικειοθελή συμφωνία μεταξύ του ενδιαφερόμενου εργαζόμενου και του ενδιαφερόμενου εργοδότη και όταν εφαρμόζεται θα πρέπει να παρέχονται γραπτές πληροφορίες στους όρους απασχόλησης7
- Διασφαλίζει πως το γενικό πλαίσιο προστασίας που παρέχεται στους εργαζόμενους δεν θα μειωθεί συγκριτικά με τους λοιπούς εργαζόμενους και πως οι τηλεργαζόμενοι θα απολαύουν τα ίδια δικαιώματα, με τους αντίστοιχους εργαζόμενους στους χώρους του εργοδότη8.
- Ο εργοδότης έχει την ευθύνη για τη λήψη κατάλληλων μέτρων ώστε να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα, το προσωπικό απόρρητο αλλά και τα προσωπικά δεδομένα τα οποία υπόκεινται σε χρήση από τον τηλεργαζόμενο για επαγγελματικούς σκοπούς9.
- Ο Εργοδότης έχει την ευθύνη για την παροχή εκγατάσταση, και συντήρηση του εξοπλισμού που είναι απαραίτητος για την τηλεργασία. Ο εργοδότης ευθύνεται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και τις ΣΣΕ για τις δαπάνες που αφορούν απώλεια και βλάβη εξοπλισμού και των δεδομένων που χρησιμοποιεί ο τηλεργαζόμενος10.
- Ο Εργοδότης ευθύνεται για την προστασία της εργασιακής υγιεινής και ασφάλειας του τηλεργαζόμενου σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο αλλά και τις εθνικές νομοθεσίες και ο εργαζόμενος δικαιούται να ζητήσει την πραγματοποίηση επισκέψεων με σκοπό τη διενέργεια επιθεώρησης11.
- Ο τηλεργαζόμενος διαχειρίζεται την οργάνωση του χρόνου εργασίας του ενώ ο φόρτος εργασίας και οι προδιαγραφές απόδοσης είναι ισοδύναμες με τους αντίστοιχους εργαζόμενους στον χώρο εργασίας του εργοδότη12.
- Ο τηλεργαζόμενος έχει την ίδια πρόσβαση στις ευκαιρίες κατάρτισης και εξέλιξης της σταδιοδρομίας του με αυτές των αντίστοιχων εργαζόμενων στους χώρους του εργοδότη ενώ παρακολουθούν κατάλληλη κατάρτιση που έχει ως αντικείμενο τον τεχνικό εξοπλισμό που έχουν στη διάθεση τους13.
- Οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια συλλογικά δικαιώματα με τους εργαζομένους στους χώρους του εργοδότη. Δεν τίθεται κανένα εμπόδιο στην επικοινωνία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων14.
Η τηλεργασία ακολούθησε ταχείς ρυθμούς εξάπλωσης αλλά παρουσιάστηκαν αποκλίσεις από χώρα σε χώρα.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή «Συμφωνία Πλαίσιο για την τηλεργασία» ενσωματώθηκε στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας 2006-2007 και έκτοτε αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εκάστοτε ισχύουσας Συλλογικής Σύμβασης15. Συγκεκριμένα στο άρθρο 4 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. συμφωνήθηκε όπως «Τα µέρη αποφασίζουν την άµεση εφαρµογή της ευρωπαϊκής συµφωνίας – πλαισίου για την τηλεργασία, που συνήφθη από τη Συνοµοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (C.E.S.), την Ευρωπαϊκή Εργοδοτική Οργάνωση Επιχειρήσεων Ιδιωτικού Τοµέα (UNICE),την Ευρωπαϊκή Οργάνωση Βιοτεχνών Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων (UEAPME) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο ∆ηµοσίων Επιχειρήσεων (CEEP). Το κείµενο «Συµφωνία – Πλαίσιο για την Τηλεργασία » προσαρτάται στην παρούσα Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. ως Προσάρτηµα Β και αποτελεί αναπόσπαστο τµήµα της.»
Αναφορά στην τηλεργασία γίνεται στον Νόμο 2639/1998 στον οποίο κάτω από τον τίτλο «ειδικές μορφές απασχόλησης» προβλέπεται ότι: «Η συμφωνία μεταξύ εργοδότη και απασχολούμενου για παροχή υπηρεσιών ή έργου, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, ιδίως στις περιπτώσεις αμοιβής κατά μονάδα εργασίας (φασόν),τηλεργασίας,κατ` οίκον απασχόλησης,τεκμαίρεται ότι υποκρύπτει σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, εφόσον η εργασία παρέχεται αυτοπροσώπως, αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στον ίδιο εργοδότη για εννέα (9) συνεχείς μήνες»16.
Η τηλεργασία γνώρισε αυτοτελή εθνική νομοθετική ρύθμιση, ως είδος απασχόλησης, με το άρθρο 5 του ν. 3846/2010. Ο εθνικός νομοθέτης επιχείρησε την εξειδίκευση ορισμένων προβλέψεων της ευρωπαϊκής συμφωνίας-πλαισίου όπως για παράδειγμα την υποχρέωση πληροφόρησης του εργαζομένου από τον εργοδότη, προβλέφθηκε ότι: «ο εργοδότης όταν καταρτίζει σύμβαση εργασίας για τηλεργασία, υποχρεούται να παραδίδει γραπτώς στον εργαζόμενο, μέσα σε οκτώ (8) ημέρες, το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην εκτέλεση της εργασίας» (καθήκοντα, αμοιβή, ωράριο, ανάληψη του κόστους εξοπλισμού και αποκατάστασης βλαβών από τον εργοδότη κ.λπ.).
O νομοθέτης αναγνώρισε τις δυσχέρειες στη μετάβαση από το καθεστώς της κοινής εργασίας στην τηλεργασία και αναγνώρισε, στο πλαίσιο αυτό, δικαίωμα υπαναχώρησης τόσο στον εργαζόμενο όσο και στον εργοδότη. Τους παρέσχε τρίμηνη περίοδο προσαρμογής. Αναγνώρισε σε αμφότερους το δικαίωμα επανόδου στο προηγούμενο καθεστώς εργασίας, εντός του συγκεκριμένου τριμήνου, με τήρηση 15πενθήμερης προθεσμίας. Περαιτέρω επιβάλλει υποχρέωση στον τηλεργαζόμενο να πληροφορήσει, εντός 2 μηνών από τη σύναψη της σύμβασης εργασίας, για τους εκπροσώπους του17.
Κύπρος
Η Συμφωνία Πλαίσιο για την τηλεργασία είχε ως μέρη εκπροσώπους, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, των εργαζομένων και των εργοδοτών και το περιεχόμενο της υιοθετήθηκε ως έχει αναφερθεί το 2002. Οι κοινωνικοί εταίροι σε επίπεδο ΕΕ παρά το γεγονός ότι συμφώνησαν να ενσωματώσουν το περιεχόμενο της συμφωνίας μέχρι το 2005 εντούτοις οι συνδεδεμένοι με αυτούς εταίροι18 για λόγους που έχουν να κάνει με αδυναμία λήψης απόφασης, λόγω απουσίας εκπροσώπησης άλλων συντεχνιών στη σύναψη της Συμφωνίας, δεν την έχουν υλοποιήσει.
Η τηλεργασία με την μορφή της εργασίας από απόσταση ή κατ’ οίκον μέσω της χρήσης σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικών ρυθμίσεων19.
Η υφιστάμενη νομοθεσία Περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμος 24/1967 καθώς και η νομολογία των Δικαστηρίων αποδέχεται την ευχέρεια του εργοδότη να μεταβάλλει τον τόπο παροχής της εργασίας χωρίς να θεωρείται ότι προβαίνει σε παραβίαση της εργασιακής σύμβασης. Περαιτέρω η νομολογία παρέχει τη δυνατότητα στον εργοδότη να επιλέγει τις μεθόδους παραγωγής και οργάνωσης όμως δεν πρέπει να αλλοιώνεται ο εθελοντικός χαρακτήρας της τηλεργασίας που απαιτεί σ’ αυτή την περίπτωση τη συναίνεση του εργαζόμενου.
Στην Κύπρο εξαίρεση αποτελεί η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (ΑΤΗΚ) η οποία εφάρμοσε άτυπα εντελώς από το 2010 σε διαμορφωμένους ειδικά χώρους της υπηρεσίας για εργαζόμενους που διακινούνταν ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2020 υπεγράφη συμφωνία τροποποίησης της ΣΣΕ για την εφαρμογή της τηλεργασίας κατ’ οίκον με σημαντικά αποτελέσματα.
Πανδημία και Τηλεργασία
Στις 2 χώρες Ελλάδα και Κύπρο, Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) και Διατάγματα του Υπουργού Υγείας, επέβαλαν την τηλεργασία ως ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης και περιορισμού της διάδοσης της πανδημίας του κορωνοιού. Λόγω των σχεδίων μερικής αναστολής αλλά και του περιορισμένου αριθμού εργαζομένων που είναι επιτρεπτό να προσέρχονται στον χώρο εργασίας τους η επιλογή της οργάνωσης συστήματος τηλεργασίας χάνει τον οικειοθελή της χαρακτήρα και εντάσσεται στο υποχρεωτικό πλαίσιο των «νομοθετικών πράξεων» αλλά και στο διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη με τρόπο που ο εργαζόμενος να μη διατηρεί το δικαίωμα της επιλογής ή της άρνησης αλλά να υποχρεούται να αποδεχθεί τη μεταβολή του τόπου παροχής της εργασίας του για όσο διάστημα ισχύουν τα έκτακτα μέτρα.
Συγκεκριμένα ο καθορισμός υποχρεωτικής τηλεργασίας σε κατ’ ελάχιστον 85% και ακολούθως σε 50% προκάλεσε και μη διαχειρίσιμες επιπλοκές και δυσλειτουργίες στις επιχειρήσεις20.
Ήδη από την αρχή της πανδημίας είδαν το φως της δημοσιότητας μια σειρά αρχικών εκτιμήσεων όπως αυτή του Eurofound21, σύμφωνα με τις οποίες σχεδόν το 40% των εργαζομένων στην ΕΕ άρχισε να εργάζεται πλήρως με αυτή την μορφή εργασίας. Μια πιο πρόσφατη μελέτη του Joint Research Center (JRC)22 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτιμά ότι περίπου το 25% των εργαζομένων σε κλάδους και επαγγέλματα στα οποία είναι δυνατή η παροχή εργασίας εξ΄αποστάσεως (teleworkable sectors) εργάζεται ήδη σταθερά με αυτή την μορφή απασχόλησης. Ήδη το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) έχει εκδώσει και πρακτικό οδηγό για το θέμα και τη σημασία της23 αλλά και για την εφαρμογή της μετά την πανδημία.
Εάν από την άλλη πλευρά, συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι πριν από το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης το ποσοστό των εργαζομένων που απασχολούνταν με τηλεργασία (και μάλιστα όχι σε σταθερή, αλλά σε περιοδική βάση) δεν ξεπερνούσε συνολικά το 15% των απασχολουμένων συνολικά κατά μέσο όρο σε επίπεδο Ε.Ε. και με μεγάλες διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών-μελών, γίνεται κατανοητό ότι ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός εργαζομένων κλήθηκε ξαφνικά και απότομα λόγω της πανδημίας να αλλάξει ριζικά τον τρόπο παροχής της εργασίας του (και ιδίως όσοι δεν είχαν πρότερη εμπειρία τηλεργασίας), αντιμετωπίζοντας μια σειρά από προβλήματα και δυσκολίες. Ταυτόχρονα και εξαιτίας των εξελίξεων αυτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Μάιο 2020 σε ειδική της ανακοίνωση με συστάσεις προς τα κράτη – μέλη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (European Semester)24, αφιέρωσε ειδική αναφορά στο σημαντικό ρόλο της τηλεργασίας ως προς τη δυνατότητά της να διασφαλίσει τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας αλλά και να δημιουργήσει νέες θέσεις.
Με βάση το παραπάνω πλαίσιο η καθιέρωση της τηλεργασίας ως μορφή εργασίας, η οποία ναι μεν προϋπήρχε, πλην όμως μέσα στις συνθήκες της πανδημικής κρίσης, φαίνεται να εξελίσσεται (μετασχηματιζόμενη και η ίδια) και κυρίως να καθιερώνεται με πιο γενικευμένο και ακόμα κυρίαρχο τρόπο στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων.
Η πανδημία μπορεί λοιπόν να επιφέρει και θετικά αλλά και αρνητικά αποτελέσματα μερικά από τα οποία ενδεικτικά σημειώνονται:
- Μπορεί να επιφέρει επικράτηση των ευέλικτων μορφών εργασίας όπως είναι η τηλεργασία, είτε ως πρόφαση για να προκληθεί η απελευθέρωση των εργασιακών σχέσεων και των συνθηκών εργασίας ή ως αφορμή για την συνολική αντιμετώπιση του ζητήματος μέσω της θέσπισης δεσμευτικών κανόνων και πλαισίου προστασίας.
- Δυνατό να επιφέρει διαφορετική αντιμετώπιση και μεταχείριση μεταξύ των εργαζομένων , δικαιολογημένα ή ακόμα και αδικαιολόγητα, που μπορούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ή που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.
- Δυνατό να εκδηλώσει ανισότητες σε βάρος συγκεκριμένων κατηγοριών εργαζομένων όπως για παράδειγμα τις μητέρες ανήλικων παιδιών που εξαιτίας της πανδημίας μετατρέπονται σε ευάλωτη ομάδα.
- Η εφαρμογή σε ευέλικτες μορφές εργασίας όπως είναι η τηλεργασία μπορεί να απομακρύνει τον εργαζόμενο από τον συμβατικό χώρο εργασίας και κατ’ επέκταση από τις συλλογικές διεργασίες γεγονός που τον οδηγεί μακριά από την οργανωμένη δράση και σε απομόνωση με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται η συλλογικότητα, η συνοχή και η ομοιογένεια των συμφερόντων των εργαζομένων.
- Δυνατό να δημιουργηθεί κίνδυνος διαχείρισης του χρόνου εργασίας και επέμβασης στα όρια της ιδιωτικής ζωής. Από την άλλη υπάρχει ο κίνδυνος μείωσης της ποιότητας της εργασίας αλλά και της παραγωγικότητας των εργαζομένων.
- Είναι δυνατό επίσης εξαιτίας της εφαρμογής της τηλεργασίας μακριά από τον χώρο της εργασίας να δημιουργηθούν κίνδυνοι υγιεινής και ασφάλειας τόσο για τον ίδιο αλλά και για άλλους που έχουν πρόσβαση στον συγκεκριμένο χώρο.
- Εξαιτίας της εφαρμογής της τηλεργασίας μπορεί να μεταφερθεί μέρος του λειτουργικού κόστους της επιχείρησης στον εργαζόμενο όπως αγοράς και συντήρησης του εξοπλισμού και τηλεφώνου.
Αναμφίβολα είμαστε αντιμέτωποι με σημαντικές αλλαγές και ανακατατάξεις στην αγορά εργασίας εξαιτίας της πανδημίας Τόσο οι εργοδότες αλλά και οι εργαζόμενοι στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου καθώς και οι κρατικοί θεσμοί θα πρέπει να προβούν σε σοβαρή επεξεργασία και σχεδιασμό νομοθετικής παρέμβασης η οποία καθίσταται επιβεβλημένη και αναγκαία η οποία να διασφαλίζει ακριβώς τα δικαιώματα αλλά και την προστασία των τηλεργαζομένων χωρίς εκπτώσεις ως προς την εθελοντική μορφή , την προστασία του χρόνου εργασίας, της εμπιστευτικότητας, των δεδομένων, της υγείας και της ίσης μεταχείρισης των τηλεργαζομένων.
Επίσης οι κρατικοί φορείς που διαμορφώνουν πολιτικές θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες για να ωθήσουν την αποτελεσματική τηλεργασία, στην εκπαίδευση των εργαζομένων που επιθυμούν εθελοντικά να μετατρέψουν την εργασία τους σε τηλεργασία με παραγωγικό και αποτελεσματικό τρόπο αλλά και να προωθήσουν τον κοινωνικό διάλογο για να αξιολογήσουν τα αποτελέσματα της τηλεργασίας κατά την περίοδο της πανδημίας και να χρησιμοποιήσουν τις εμπειρίες αυτές στη διαμόρφωση νέων πολιτικών.
1 https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-12-01/what-telecommuting-looked-like-in-1973 ; “The Telecommunications-Transportation Tradeoff”, Lead author Jack Nilles
2 Ξύλινες καλύβες , μικρά σπίτια, παλιά σχολεία ή άλλα κτίρια της υπαίθρου εξοπλισμένα με τα απαραίτητα εργαλεία τηλεργασίας και εγκατεστημένα σε απομακρυσμένες περιοχές με σκοπό την οικονομική αναγέννηση της υπαίθρου.
3 Χώροι συγκέντρωσης ηλεκτρονικών υπολογιστών που τους μοιράζονται διάφοροι χρήστες οι οποίοι μπορεί να είναι υπάλληλοι επιχειρήσεων ή ανεξάρτητοι επαγγελματίες.
4 Οδηγία 2000/34/ΕΚ, Οδηγία 97/81/ΕΚ, Οδηγία 96/34/ΕΚ.
5 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52008SC2178.
6 Άρθρο 2.
7 Άρθρο 3.
8 Άρθρο 4.
9 Άρθρα 5 και 6.
10 Άρθρο 7.
11 Άρθρο 8.
12 Άρθρο 9.
13 Άρθρο 10.
14 Άρθρο 11.
15 https://www.gsee.gr/wp-content/uploads/2014/06/egsse2006-2007.pdf
16 https://kokkinoslawfirm.com/2020/04/τα-δικαιώματα-των-εργαζομένων-με-τηλε/
17 https://workenter.gr/el/article/16430/to-nomiko-ka8estos-gia-tin-tilergasia
18 ΣΕΚ, ΟΕΒ, ΔΕΟΚ και ΚΕΒΕ.
19 downtown.com.cy/oikonomia/kypros/article/929472/rythmistiko-keno-stin-tilergasia
20 https://www.sigmalive.com/news/oikonomia/721815/antidroun-sto-metro-tis-ypoxreotikis-tilergasias-oi-idiotikes-epixeiriseis
21Eurofound (2020), Living, working and COVID-19, COVID-19 series, Publications Office of the European Union, Luxembourg. (https://www.eurofound.europa.eu/publications/report/2020/living-working-and-covid-19)
22 Fana, M., Tolan, S., Torrejón, S., Urzi Brancati, C., Fernández-Macías, E, The COVID confinement measures and EU labour markets, EUR 30190 EN, Publications Office of the European Union, Luxembourg, 2020 (https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC120578/jrc120578_report_covid_confinement_measures_final_updated_good.pdf)
23 “Teleworking during the Covid-19 pandemic and beyond: A practical Guide”, ILO 2020.
24 European Commission Communication, “2020 European Semester: Country-specific recommendations”, COM(2020) 500 final, Brussels, 20.5.2020 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0500&from=EN)
